ماده 1 - در شهرهايي كه از طرف شهرباني كل كشور با موافقت وزارت كشور تعيين و آگهي مي‌شود به افسران شهرباني كه آموزش لازم ديده و براي‌تشخيص تخلفات رانندگي تعيين شده باشند اجازه داده مي‌شود كه متخلفين از آيين‌نامه راهنمايي و رانندگي را در محل و حين مشاهده تخلف متوقف‌كرده و جريمه نقدي را با تسليم قبض رسيد وصول نمايند.
در صورتي كه متخلف در محل از پرداخت جريمه خودداري كند مأمور مربوط برگ اخطاريه كه زمان و محل وقوع تخلف و نوع آن و نام و شماره‌گواهينامه راننده و مشخصات وسيله نقليه همچنين مشخصات مأمور مزبور در آن ذكر شده باشد به متخلف تسليم مي‌كند. در صورتي كه متوقف‌ساختن وسيله نقليه مقدور نباشد مأمور مربوط گزارش خود را كه حاكي از مشخصات و شماره وسيله نقليه و نوع تخلف و روز و ساعت و محل وقوع‌تخلف خواهد بود تنظيم و براي تعقيب متخلف به اداره مربوط تسليم مي‌كند. در مورد وسيله نقليه‌اي كه در محل غير مجاز متوقف شده باشد درصورت عدم حضور متخلف مأموران مذكور مي‌توانند اخطاريه مزبور را با ذكر مشخصات وسيله نقليه و زمان و مكان وقوع تخلف و نوع آن و‌مشخصات خود به وسيله نقليه الصاق نمايند. در هر يك از موارد فوق متخلف مي‌تواند ظرف 15 روز از تاريخ مندرج در اخطاريه جريمه مقرر را به‌حسابي كه از طرف خزانه‌داري كل تعيين و اعلام مي‌شود پرداخت و رسيد دريافت نمايد يا نسبت به آن ظرف همان مدت با ذكر دليل به دادگاه بخش‌اعتراض كند.
به معترضيني كه براي تسليم اعتراض خود به دادگاه مراجعه مي‌نمايند در صورتي كه در همان موقع امكان رسيدگي به اعتراض آنها نباشد ورقه‌اي حاوي‌شماره اخطاريه مورد اعتراض، تاريخ وصول اعتراض و وقت رسيدگي دادگاه داده مي‌شود اعتبار ورقه مزبور تا تاريخ رسيدگي مندرج در آن است.
دادگاه پس از رسيدگي هر گاه اعتراض را وارد تشخيص نداد متخلف را به دو تا سه برابر اصل جريمه محكوم مي‌نمايد هر گاه متخلف در موعد 15 روز‌مهلت جريمه را پرداخت ننمايد و اعتراض هم به دادگاه نكرده باشد جريمه را بايد به مأخذ دو برابر مندرج در اخطاريه به حساب خزانه‌داري كل بپردازد.
اگر هيچگونه اقدامي ظرف مدت يك ماه از تاريخ اخطاريه به عمل نيايد متخلف در ساعت اداري به دادگاه اعزام مي‌شود و پس از رسيدگي نسبت به‌علت عدم پرداخت جريمه در صورتي كه عذر او موجه تشخيص شود فقط به اصل جريمه و الا به دو تا سه برابر آن محكوم مي‌شود.
تبصره 1 - رسيدگي به تخلفات رانندگي وسائل نقليه موتوري با دادگاه بخش است.
تبصره 2 - چنانچه دادگاه ضمن رسيدگي گزارش مأمور مربوط را خلاف تشخيص دهد بايد مراتب را براي تعقيب مأمور به شهرباني كل يا‌ژاندارمري كل اعلام نمايد.
تبصره 3 - در شهر تهران متخلفين از آيين‌نامه راهنمايي و رانندگي بايد ظرف مدت پانزده روز از تاريخ تسليم برگ اخطاريه به راننده يا الصاق آن به‌وسيله نقليه جريمه مقرر را در يكي از شعب بانك ملي به حسابي كه از طرف شهرداري در بانك ملي مفتوح مي‌شود پرداخت نمايند. در صورت عدم‌پرداخت جريمه در موعد مقرر مبلغ آن به دو برابر افزايش مي‌يابد و متخلف مكلف است كه اين مبلغ را به حساب مذكور در فوق پرداخت نمايد.چنانچه متخلف به نوع تخلف و جريمه تعيين شده در اخطاريه صادره اعتراض داشته باشد مي‌تواند اعتراض خود را ظرف مدت پانزده (15) روز از‌تاريخ صدور اخطاريه با ذكر دليل به دادگاه تسليم كند. دادگاه پس از رسيدگي در صورت احراز تخلف متخلف را به پرداخت جزاي نقدي معادل دو يا سه‌برابر اصل جريمه محكوم مي‌نمايد به تشخيص دادگاه مربوطه در مورد معترضيني كه داراي عذر موجه باشند عدم رعايت پانزده (15) روز مهلت‌اعتراض سلب حق اعتراض نمي‌نمايد. ( الحاقي 1358/2/31)
تبصره 4 - تطبيق ميزان جريمه با نوع تخلفات رانندگان توسط افسران يا مأمورين مجاز تعيين مي‌گردد كه در شهر تهران وسيله كامپيوتر تنظيم و كنترل‌مي‌شود و دادگاه فقط در صورت ضرورت گزارش تخلف را مطالبه و بررسي خواهد كرد. ( الحاقي 1358/2/31)
تبصره 5 - مدت مرور زمان تخلفات رانندگي در شهر تهران دو سال است. ( الحاقي 1354/4/25 )
ماده 2 - مجازات تخلفات رانندگي طبق آيين‌نامه از يكصد الي يك هزار ريال است.
تبصره 1 - يك صد و بيست نوع تخلفات رانندگي به سه گروه تقسيم و تخلفات رانندگي مشابه در يك رده و جمعاً در بيست فقره خلاصه شده و براي هر گروه‌جريمه‌اي به شرح زير تعيين مي‌گردد.( الحاقي 1358/2/31)
گروه اول - تخلفاتي كه جريمه آنها يك هزار ريال است به اين شرح مي‌باشد:
1 - توقف منجر به سد معبر
2 - عدم توجه به چراغ راهنما و تابلو ايست
3 - عبور و حركت غير مجاز
4 - حركت مارپيچ و انحراف به چپ
5 - سبقت‌هاي غير مجاز
6 - سرعت غير مجاز
گروه دوم - تخلفاتي كه جريمه آنها پانصد ريال است
1 - توقفهاي غير مجاز
2 - عدم رعايت فاصله و حق تقدم
3 - دور زدن و گردشهاي غير مجاز
4 - نقص‌هاي فني و يا استفاده از لاستيك غير مجاز
5 - همراه نداشتن هر يك از مدارك لازم
6 - عدم رعايت مقررات در سوار كردن مسافر يا سرنشين
7 - استفاده از پلاك غير مجاز يا نداشتن پلاك
8 - عدم توجه به فرمان پليس راهنمايي يا پليس مدارس
9 - استفاده از بوقها يا وسائل و علائم ممنوع شده
10 - عدم رعايت مقررات در بارگيري و حمل يا تخليه بار
11 - عدم رعايت هر يك از مقررات ايمني مربوط به ديد
گروه سوم - تخلفاتي كه جرائم آنها دويست ريال مي‌باشد.
1 - عدم رعايت مقررات تعيين مسير و جهت عبور و يا قصور در دادن علامت
2 - عدم مقررات ايمني درب وسيله نقليه
3 - عدم رعايت نظافت شهر
تبصره 2 - هر گاه راننده‌اي در شهر تهران ظرف يك سال سه بار مرتكب يكي از تخلفات زير شود افسران راهنمايي و رانندگي موضوع ماده يك قانون‌علاوه بر اخذ جريمه مكلفند وسيله نقليه مرتكب را از 24 ساعت تا هفت روز با قفل مخصوص در محل يا در پاركينگ متوقف نمايند و متخلف را درصورت عدم تأديه جزاي نقدي به دادگاه هدايت نمايند. ( الحاقي 1354/4/25 )
سرعت غير مجاز.
سبقت غير مجاز.
عبور از چراغ قرمز راهنمايي.
عدم رعايت حق تقدم.
انحراف به سمت چپ خيابان.
عبور از محل ممنوع.
حمل مسافر با وسيله نقليه غير مجاز.
تخليه نخاله و فضولات ساختماني در معابر و پياده‌روها.
توقف در پياده‌رو خيابانها.
استفاده از لاستيك ميخ‌دار جز در سه ماه آخر سال و مواقعي كه راهنمايي و رانندگي مجاز اعلام مي‌نمايد.
ماده 3 - وجوه حاصل از محل جرائم رانندگي در حوزه هر شهر در حساب مخصوصي كه از طرف خزانه افتتاح مي‌شود نگهداري خواهد شد.بيست درصد وجوه مزبور براي ايجاد توقفگاه‌ها (پاركينگ) و اصلاح معابر در اختيار شهرداري محل گذارده مي‌شود و هشتاد درصد بقيه به عنوان درآمد‌اختصاصي در اختيار شهرباني محل گذارده خواهد شد كه براي تهيه وسائل خط‌كشي و نصب علائم و چراغهاي راهنمايي و حسن انتظام عبور و مرور‌به مصرف برسد. نحوه مصرف وجوه مزبور به موجب آيين‌نامه اين قانون تعيين خواهد شد.
خط‌كشي معابر در شهر تهران از وظائف شهرداري پايتخت خواهد بود.
تبصره 1- در سال 1350 معادل مبلغي كه ضمن رديف 4202 درآمد عمومي بودجه سال 1350 كل كشور منظور شده از محل وجوه حاصل از جرائم‌رانندگي در حوزه شهر تهران به در آمد عمومي منتقل و مازاد آن به حساب موضوع اين ماده منظور مي‌شود. از سال 1351 به طريقي كه در متن اين ماده‌مذكور است عمل خواهد شد.
تبصره 2 - در شهر تهران شهرداري مي‌تواند به درجه‌داران ديپلمه و مأمورين مورد تأييد اداره راهنمايي و رانندگي تهران كه آموزش لازم ديده باشند‌اختيارات و وظايف افسران مندرج در ماده يك اين قانون را از لحاظ تشخيص تخلف و صدور اخطاريه تفويض نمايد.
و در شهرستانهاي ديگر به پيشنهاد راهنمايي آن شهر و تصويب شهرباني مربوطه تفويض اختيار مي‌شود. ( الحاقي 1358/2/31 )
ماده 4 - وجوه حاصل از جرائم تخلفات رانندگي در حوزه مسئوليت پليس راه ژاندارمري كل كشور به عنوان درآمد اختصاصي ژاندارمري كل كشور‌منظور مي‌شود و بر اساس بودجه‌اي كه به پيشنهاد وزارت كشور و موافقت دفتر مركزي بودجه و وزارت دارايي به تصويب هيأت وزيران مي‌رسد به‌مصرف هزينه‌هاي مربوط به پيشگيري از تصادفات، كمك به تهيه وسائل و لوازم مخابراتي و موتوري مورد نياز پليس راه و نيز ايجاد تأسيسات در‌جاده‌هاي خارج از محدوده شهرها خواهد رسيد. نحوه مصرف وجوه مزبور طبق آيين‌نامه اين قانون تعيين خواهد شد. ( اصلاحي 1352/2/31 )
ماده 5 - مأمورين مذكور در ماده 1 اين قانون مي‌توانند حسب مورد و نوع تخلف گواهينامه رانندگي متخلف را با دادن رسيد حداكثر تا يك ماه ضبط‌نمايند نوع تخلفات و مدت ضبط گواهينامه و نحوه جلوگيري از ادامه رانندگي راننده متخلف و مهلتي را كه بايد در موارد ضروري براي ادامه رانندگي‌موقت به راننده متخلف داد ضمن آيين‌نامه اين ماده تعيين خواهد شد. رسيد مزبور در مهلت مندرج در آن در حكم پروانه رانندگي است.
تبصره - در شهر تهران نسبت به رانندگاني كه ظرف يك سال چندين تخلف مرتكب گرديده‌اند دادگاه مي‌تواند با توجه به نوع و تعداد تخلفات گواهينامه‌رانندگي متخلف را از شش ماه تا يك سال ضبط كند.
عداد و نوع تخلفات و نحوه ضبط گواهينامه طبق آيين‌نامه‌اي خواهد بود كه به پيشنهاد شهرداري‌پايتخت و تصويب وزارتخانه‌هاي دادگستري و كشور تعيين خواهد شد.
در اين قبيل موارد گواهينامه راننده به وسيله مأمورين مذكور در ماده يك با تسليم رسيد اخذ و پرونده به دادگاه ارسال خواهد شد. مدت اعتبار رسيد‌براي حق رانندگي سي روز است و در انقضاء مهلت در صورتي كه از طرف دادگاه حكم برائت صادر نشود و يا مهلت مذكور تمديد نشده باشد رانندگي‌وسيله نقليه در حكم رانندگي بدون پروانه خواهد بود. ( الحاقي 1354/4/25 )
ماده 6 - محلهايي كه توقف وسائل نقليه در آن محلها موجب بروز خطر و انسداد راه مي‌شود بايد با نصب علائم مخصوص رانندگي وسيله‌مسئولان مربوط مشخص شود.
در صورت توقف وسائل نقليه در اين قبيل محلها و پياده‌روها مأموران مربوط مجازند با وسائل اطمينان‌بخشي كه براي اين كار معمول است وسيله نقليه‌مزبور را به نزديكترين توقفگاه يا منطقه مجاز انتقال داده جريمه مقرر را با حق توقف در توقفگاه از متخلف دريافت كنند.
تبصره 1- علائم مخصوص در سواره‌روهاي مذكور در اين ماده بايد از علائم معمولي توقف ممنوع متمايز باشد.
تبصره 2 - در شهر تهران در تصادف وسائل نقليه كه فقط منجر به خسارت مالي شده باشد رانندگان مكلفند وسيله نقليه خود را فوراً به كنار معابر هدايت‌كنند يا توافق نموده يا جهت بررسي تقاضاي اعزام افسر كارشناس نمايند و در صورت امتناع رانندگان از رفع سد معبر پليس با وسائل مقتضي رفع سد‌معبر مي‌نمايد و با مشاهده محل وقوع تصادف از طرف افسر راهنمايي در صورت لزوم كروكي تصادف ترسيم و با متخلف طبق ماده يك اقدام‌مي‌نمايند. ( الحاقي 1358/2/31 )
ماده 7 - در شهرهايي كه از طرف شهرداري در خيابانها و معابر پاركومتر نصب و يا توقفگاه ايجاد مي‌شود حق توقف متناسبي با تصويب انجمن‌شهر محل دريافت خواهد شد.
ماده 8 - در صورتي كه عابر پياده در عبور از سواره‌رو معابر و خيابانهاي جز از نقاطي كه خط‌كشي شده و مخصوص عبور عابر پياده است (محل‌مجاز) از محل ديگري (محلهاي غير مجاز) عبور نمايد متخلف شناخته مي‌شود و مكلف به پرداخت جريمه مقرر در آيين‌نامه مي‌باشد و در صورتي كه‌در اين قبيل نقاط غير مجاز وسيله نقليه موتوري با عابر پياده تصادف نمايد راننده وسيله نقليه در صورتي كه كليه مقررات راهنمايي و رانندگي را رعايت‌نموده باشد مسئول شناخته نمي‌شود عدم مسئوليت راننده مانع استفاده شخص ثالث از مقررات بيمه نخواهد بود. براي اجراي مقررات اين ماده ادارات‌مسئول امر عبور و مرور بر حسب مورد (شهرباني، شهرداري - ژاندارمري) مكلفند قبلاً خيابان يا مسير يا معبر مورد نظر را از حيث پياده‌رو و خط‌كشي‌و نصب چراغ و كليه علائم لازم و ايمني عابر پياده و رانندگان وسيله نقليه موتوري كاملاً مهيا و تأمين كرده مراتب را 15 روز قبل از تاريخ اجرا وسيله‌جرايد و راديو و تلويزيون به اطلاع عموم اهالي برسانند.
تبصره - در شهر تهران در خيابانهايي كه به وسائل ايمني عبور عابر پياده مجهز شده‌باشد و مقررات زير به وسيله شهرداري براي اطلاع عامه آگهي شود‌عابر پياده مكلف است فقط از محلهاي مخصوص عابر پياده عبور كند و در غير اين صورت اگر تصادفي بين وسيله نقليه و عابر پياده در سواره‌رو واقع‌شود مشروط بر آن كه راننده مست نبوده و گواهينامه مجاز رانندگي داشته باشد و با سرعت مجاز حركت كرده و وسيله نقليه او نقص فني مؤثر در حادثه‌نداشته باشد و سه نفر افسر ارشد كارشناس تصادفات راهنمايي و رانندگي از اين جهات عدم مسئوليت راننده را گواهي نمايند، مسئوليت جزايي متوجه‌راننده نخواهد بود و راننده آزاد خواهد شد و پرونده به مراجع قضايي جهت اقدام مقتضي ارسال مي‌شود عدم مسئوليت جزايي راننده مانع استفاده‌شخص متضرر از حادثه از مقررات بيمه شخص ثالث نخواهد بود. ( الحاقي 1358/2/31 )
ماده 9 - رانندگاني كه ظرف يك سال 3 دفعه به اتهام جرائم خلاف مربوط به امور رانندگي در دادگاه محكوم شده باشند و يا مرتكب تخلفاتي گردند‌كه طبق آيين‌نامه امور خلافي رانندگان مستلزم سه بار ثبت در پرونده و منگنه نمودن گواهينامه رانندگي باشد به مدت 6 ماه محروميت از حق رانندگي‌محكوم خواهند شد و در صورتي كه تخلف راننده بار ديگر به شرح فوق ظرف يك سال تكرار شود مدت محروميت از حق رانندگي يك سال خواهد‌بود.
هر گاه رانندگاني كه گواهينامه آنها از طرف افسران شهرباني يا پليس راه طبق ماده 5 اين قانون و مقررات مندرج در آيين‌نامه آن ضبط شده باشد مبادرت‌به رانندگي نمايند در حكم اشخاصي خواهند بود كه بدون پروانه رانندگي نموده‌اند.
ماده 10 - كليه معاملات و نقل و انتقالات وسائل نقليه موتوري از لحاظ شناسايي مالك آن نيز بايد در دفاتر شهرباني كل ثبت شود. دفاتر اسناد‌رسمي مكلفند پس از تنظيم سند خلاصه آن را به شهرباني محل نصب پلاك اعلام نمايند.
تبصره - براي وسائل نقليه موتوري كه در تهران شماره‌گذاري شده يا بشود از طرف اداره راهنمايي و رانندگي شناسنامه تنظيم خواهد شد و وسائل نقليه‌كه پس از انقضاء يك سال از تاريخ اعلام اداره راهنمايي و رانندگي تهران بدون اخذ شناسنامه مورد استفاده واقع شود وسيله افسران اداره مذكور تا‌صدور شناسنامه يا ارائه آن متوقف مي‌شوند.
در شهر تهران نقل و انتقالات وسائل نقليه موتوري زميني بايد در اداره راهنمايي و رانندگي ثبت گردد و در صورتي كه سند انتقال در دفتر اسناد رسمي‌تنظيم شود سردفتر مكلف است سند انتقال را به اداره راهنمايي و رانندگي ارسال دارد تا از طرف اداره مذكور پس از ثبت انتقال در شناسنامه به صاحب‌آن تسليم گردد صدور رونوشت سند معامله قبل از ارائه شناسنامه جز به تقاضاي مراجع رسمي و همچنين نقل انتقال وسائل نقليه در دفتر اسناد رسمي‌پس از انقضاء مهلت يك سال مذكور بدون ارائه شناسنامه ممنوع است. سردفتري كه از اجراي مفاد اين ماده تخلف كند به پرداخت جزاي نقدي از ده هزار ريال تا بيست هزار ريال در دادگاه انتظامي سردفتران محكوم خواهد شد. ( 1354/4/25)
لازم‌الرعايه بودن مفاد تبصره الحاقي به ماده 10 قانون نحوه رسيدگي به تخلفات و اخذ جرائم رانندگي و محول نمودن انجام اين‌امر به شهرباني جمهوري اسلامي ايران
هيأت وزيران در جلسه مورخ 31/4/1369 بنا به پيشنهاد مشترك وزارتخانه‌هاي كشور و دادگستري (موضوع نامه شماره 24/1196 مورخ 19/3/1369 ) و به‌استناد ماده واحده قانون الحاق ده تبصره به قانون نحوه رسيدگي به تخلفات و اخذ جرائم رانندگي مصوب 1354 تصويب نمود:
مفاد تبصره الحاقي به ماده (10) قانون نحوه رسيدگي به تخلفات و اخذ جرائم رانندگي (موضوع بند «7» ماده واحده قانون الحاق ده تبصره به قانون نحوه‌رسيدگي به تخلفات و اخذ جرائم رانندگي مصوب 1354) در مورد صدور دفترچه مالكيت خودروها، براي وسائل نقليه موتوري كه در كليه شهرستانهاي كشور‌شماره‌گذاري شده يا مي‌شوند، لزم‌الرعايه مي‌باشد و انجام اين امر به شهرباني جمهوري اسلامي ايران محول مي‌گردد.
حسن حبيبي - معاون اول رييس جمهور
تبصره 3 - در شهر تهران افسران و مأمورين اجرا فقط گواهينامه يا كارت رانندگي مخصوص وسايط نقليه متخلفيني را اخذ مي‌نمايند كه داراي تخلفات‌پرداخت نشده در مهلت مقرر باشند. در اين مورد افسران و مأمورين اجرا مكلفند با ارائه رسيد يكي از مدارك فوق‌الذكر را اخذ و متخلف را جهت‌پرداخت وجوه جرائم به يكي از محلهاي تعيين شده در برگ رسيد راهنمايي نمايند.
متخلف مي‌تواند پس از پرداخت وجوه جرائم و ارائه رسيد مدرك خود را از محل تعيين شده تحويل گيرد.
در صورت عدم ارائه يكي از مدارك فوق‌الذكر مأمورين اجرا مي‌توانند وسيله نقليه را در يك از پاركينگهاي متوقف و راننده را جهت پرداخت جريمه به‌يكي از مراجع تعيين شده هدايت نمايند تا پس از پرداخت جريمه بلافاصله وسيله نقليه ترخيص گردد.
صورت وضعيت خلافهاي پرداخت نشده كه وسيله كامپيوتر تنظيم و جهت پرداخت مبلغ مذكور در آن به متخلف تسليم مي‌گردد. كه در صورت‌پرداخت به بانك نيمه دوم آن نيز به منزله رسيد است. (31/2/1358 )
ماده 11 - شهرباني و ژاندارمري كل كشور در حوزه مأموريت خود مجازند مؤسسات حمل و نقل و مسافربري زميني را كه خلاف مقررات و‌آيين‌نامه‌هاي حمل بار و مسافر رفتار نمايند حداكثر تا يك ماه تعطيل كنند. تعطيل زائد بر يك ماه تا يك سال با جلب موافقت دادستان شهرستان محل‌مؤسسات مذكور خواهد بود. رسيدگي به اعتراض در مورد اول با دادگاه بخش و در مورد تعطيل زائد بر يك ماه با دادگاه شهرستان است و در هر دو‌مورد خارج از نوبت رسيدگي مي‌شود و حكم دادگاه‌ها قطعي است آيين‌نامه حمل بار و مسافر و مدت تعطيل از طرف وزارتخانه‌هاي كشور و دادگستري‌تهيه و به تصويب كميسيونهاي كشور و دادگستري مجلسين خواهد رسيد.
تبصره - در مواردي كه طبق اين ماده مؤسسه حمل و نقل بار يا مسافر تعطيل مي‌شود مؤسسه مكلف است ترتيب حمل بار و مسافر را كه قبلاً تعهد‌كرده به وسيله مؤسسات ديگر بدهد و الا مسئول خسارات وارده به اشخاص ثالث خواهد بود.
ماده 12 - كساني كه قبل از تصويب اين قانون مرتكب تخلفات رانندگي شده و جريمه مقرر را نپرداخته باشند هر گاه ظرف سه ماه از تاريخ تصويب‌اين قانون نسبت به پرداخت اصل جريمه اقدام نمايند از جرائم اضافي معاف خواهند بود.
ماده 13 - كليه اختيارات و وظايفي كه به موجب اين قانون به افسران شهرباني واگذار گرديده در خارج از حوزه استحفاظي شهرباني به پليس راه‌ژاندارمري و افسران و درجه‌داران ديپلمه پليس راه كه براي اين منظور آموزش لازم ديده باشند محول مي‌گردد.
ماده 14 - شركتها و موسسات حمل و نقل و رانندگان وسايل نقليه باربري مكلفند در در راهها مقررات حمل بار در راههاي كشور را كه از طرف وزارت‌راه و ترابري تعيين و اعلام مي‌شود دقيقا رعايت نمايند، درصورت تخلف ناشي از عدم رعايت مقررات مذكور، وسيله نقليه توسط مامورين راهنمايي و‌رانندگي متوقف و متخلف توسط مامورين مزبور براي بارهاي معمولي سي‌هزار (000 30) ريال و بارهاي ترافيكي يكصد هزار (000 100) ريال جريمه‌عدول از مقررات حمل و نقل بار جريمه گرديده و نيز جهت تعيين پرداخت خسارات وارده به راه و ابنيه فني به وزارت راه و ترابري معرفي خواهد شد.
در اين صورت به وسيله نقليه زماني اجازه حركت داده مي‌شود كه شركت يا موسسه حمل و نقل و يا راننده وسيله، بارگيري وسيله نقليه را با مقررات‌حمل و نقل بار در راهها مطابقت داده و خسارات وارده رانيز پرداخت نموده باشد. همچنين سازمان حمل و نقل و پايانه‌هاي كشور مجاز است پروانه‌فعاليت شركتها و موسسات حمل و نقل كالا ومسافر را كه خلاف مقررات و آيين‌نامه‌هاي حمل كالا و مسافر رفتار مي‌نمايند از يكماه تا يكسال و درصورت تكرار تخلف بطور دائم لغو و نيروي انتظامي موظف است با اعلام سازمان مذكور نسبت به تعطيلي موسسه ياشركت حمل و نقل متخلف اقدام‌نموده و درصورت اعتراض مراجع قضايي خارج از نوبت به موضوع رسيدگي نمايند.
مقررات و آيين‌نامه‌هاي حمل بار و مسافر و مدت لغو پروانه فعاليت و تعطيلي موسسات‌مذكور توسط وزارت راه و ترابري و درآن قسمت كه مربوط به‌مقررات ايمني عبور ومرور مي‌باشد با همكاري وزارت كشور تهيه وبه تصويب هيات وزيران خواهد رسيد.
تبصره 1 - در مواردي كه طبق اين ماده پروانه فعاليت شركت يا موسسه حمل و نقل كالا يا مسافر لغو و فعاليت آن تعطيل مي‌شود ، موسسه مكلف‌است پس از تاييد صاحب كالا، ترتيب حمل كالا و مسافر راكه قبلا تعهد كرده بوسيله شركتها و موسسات ديگر بدهد والا مسئول خسارات وارده به‌اشخاص ثالث خواهد بود.
تبصره 2 - تردد وسايل نقليه در كليه آزاد راهها بدون پرداخت عوارض عبور و ورود غيرمجاز به آنها تخلف محسوب و متخلف علاوه بر پرداخت‌عوارض عبور در هر مورد به ميزان ده برابر مبلغ عوارض عبور محور مورد تردد از طريق صدور برگ جريمه توسط مامورين راهنمايي و رانندگي جريمه‌خواهد شد.
تبصره 3 - وزارت راه و ترابري مكلف است در صورت تكرار تخلف در هر سال از متخلفين خسارات وارده به راه و ابنيه فني را بر مبناي جريمه تخلف‌ضربدر تعداد تكرار تخلف در همان سال محاسبه و دريافت نمايد.
تبصره 4 - مامورين راهنمايي و رانندگي مكلفند نسخه‌اي از كروكي و يا گزارش تصادفات و تخلفات راجهت درج در پرونده متخلف به وزارت راه و‌ترابري ارسال نمايند.
تبصره 5 - با تصويب اين قانون كليه قوانين مغاير ، ملغي است. ( اصلاحي 21/5/1376 )
آيين‌نامه اجرايي حمل و نقل جاده‌اي مواد خطرناك
هيأت وزيران در جلسه مورخ 22/12/1380 بنا به پيشنهاد شماره 10688.11 مورخ 26/7/1378 وزارت راه و ترابري و به استناد ماده (14)اصلاحي قانون رسيدگي به تخلفات و اخذ جرايم رانندگي - مصوب 1376 - آيين‌نامه اجرايي حمل و نقل جاده‌اي مواد خطرناك را به شرح زير‌تصويب نمود:
فصل اول: كليات و تعاريف
ماده 1- اصطلاحات به كار رفته در اين آيين‌نامه به شرح زير تعريف مي‌شوند:
الف - متصدي حمل و نقل: منظور از متصدي حمل و نقل در اين آيين نامه، كليه شركتها و مؤسسات حمل و نقل، سازمانها، كارخانجات و... اعم از‌دولتي و غير دولتي مي‌باشند كه به حمل و نقل، سازمانها، كارخانجات، و... اعم از دولتي و غير دولتي مي‌باشند كه به حمل و نقل محمولات خطرناك(توليدات يا مواد اوليه) مبادرت مي‌ورزند:
ب - مواد خطرناك: موادي كه نسبت به بهداشت يا سلامتي انسان، حيوان و محيط زيست ذاتاً خطرزا بوده و مشمول يكي از طبقه بندي‌هاي نه گانه زير‌مي‌باشند:
1- طبقه يك: اين طبقه به سه دسته تقسيم بندي مي‌شود:
1-1- مواد و محصولات منفجره
1-2- محصولات و كالاهايي كه با مواد منفجره انباشته گرديده‌اند.
1-3- محصولات و كالاهايي كه ايجاد آتش سوزي و احتراق مي‌نمايند.
2- طبقه دو: اين طبقه مشتمل است بر گازهاي تحت فشار مايع نشده و گازهاي نامحلول تحت فشار.
3- طبقه سه: اين طبقه مشتمل است بر مايعات قابل اشتغال.
4- طبقه چهار: اين طبقه به سه دسته تقسيم بندي مي‌شود:
1-4- جامدات قابل اشتعال.
2-4- موادي كه داراي قابليت آتش سوزي و آتش افروزي خود به خود مي‌باشند.
3-4- موادي كه بر اثر تماس با آب يا مجاور با رطوبت، گازهاي قابل اشتعال توليد مي‌كنند.
5- طبقه پنج: اين طبقه به دو دسته تقسيم بندي مي‌شود:
1-5- موادي كه باعث ايجاد زنگ زدگي مي‌شوند.
2-5- پراكسيدهاي آلي
6- محصولات سمي
2-6- مواد و محصولات متعفن كه باعث ايجاد و نشر بيماريهاي عفوني مي‌گردند.
7- طبقه هفت: مواد راديواكتيو
8- طبقه هشت: مواد خورنده و اسيدها
9- طبقه نه: مواد و محصولات خطرناك متفرقه
فهرست و اقسام مواد خطرناك كه تحت هر يك از طبقات نه گانه فوق قرار مي‌گيرند در زمينه «ز» اين آيين‌نامه آمده است. همچنين در ميان مواد خطرناك‌موضوع طبقات 2 و 4، موادي وجود دارند كه از حيث اهميت خطر و نحوه حمل، علاوه بر مقررات كلي داراي شرايط خاصي هستند كه شرح هر يك از‌طبقات مذكور به ترتيب در ضميمه «ح» و «ط» اين آيين‌نامه آمده است.
ماده 2- انجام هر گونه عمليات حمل و نقل جاده‌اي مواد خطرناك از نقطه‌اي به نقطه ديگر در داخل كشور مستلزم رعايت مقررات و ضوابط مندرج در‌اين آيين‌نامه مي‌باشد:
تبصره - برنامه زمان بندي و مراحل اجراي مفاد آيين‌نامه به شرح زير است:
1- كليه شرايط و ضوابط مربوط به فصول اول و دوم اين آيين‌نامه در خصوص كليات و مقررات مربوط به عمليات بارگيري، حمل و نقل و باراندازي‌مواد خطرناك پس از تصويب آيين‌نامه لازم الاجراء مي‌باشد.
2- كليه شرايط و ضوابط فصل سوم آيين‌نامه در خصوص مقررات مربوط به وسايل نقليه حامل مواد خطرناك حداكثر تا 1 سال پس از تاريخ تصويب‌آيين‌نامه لازم الاجراء مي‌باشد. با وجود اين مهلت رعايت مقررات مربوط به فصل سوم براي وسايل نقليه حامل مواد سوختي در كشور 2 سال پس از‌تصويب آيين‌نامه است.
3- كليه شرايط و ضوابط فصل چهارم اين آيين‌نامه در خصوص مقررات مربوط به راننده و كمك راننده وسايل نقليه حداكثر تا شش ماه پس از تاريخ‌تصويب آيين‌نامه لازم الاجراء مي‌باشد و كليه متصديان حمل و نقل موظفند ظرف مدت ياد شده اقدامات لازم را براي اجراي آن به عمل آورند.
ماده 3- راننده وسيله نقليه حامل مواد خطرناك بايد همواره، حين عمليات حمل و نقل كالاي خطرناك اسناد مربوط به خصوصيات و نحوه حمل اينگونه كالاها را وفق ضميمه «ج» اين آيين‌نامه در اختيار داشته باشد تا هنگام درخواست مقامات ذيصلاح ارايه نمايد.
ماده 4- وسايل حمل و نقل حامل مواد و محمولات خطرناك بايد در حين عمليات حمل و نقل كليه نشانه‌ها و علايم مندرج در ضميمه «الف» اين‌آيين‌نامه را دارا باشند.
ماده 5- فرستنده كالا و محصول خطرناك مكلف است پيش از تنظيم قرارداد حمل و نقل كالا، طي اظهارنامه‌اي مطابق فرم پيوست شماره يك از‌ضميمه «ب» متصدي حمل و نقل را از خطرناك بودن محموله و همچنين نوع خطر و اقدامات احتياطي كه بايد در حين حمل و نقل كالاي موصوف به‌عمل آيد، مطلع نمايد.
تبصره - چنانچه متصدي حمل و نقل از وجود كالاي خطرناك آگاه نشده باشد، پس از وقوف به موضوع بايد با هماهنگي سازمان حفاظت محيط زيست‌يا واحدهاي تابعه آن و كسب اجازه مدعي العموم حوزه قضايي محل توقف نسبت به تخليه محموله اقدام نموده يا به محل بارگيري عودت نمايد. در‌اين شرايط صاحب كالا مطابق قوانين و مقررات موجود مسئول جبران كليه خسارتها و هزينه هايي است كه از تحويل چنين كالايي به متصدي حمل و‌نقل، شخص ثالث يا دولت وارد گرديده است.
ماده 6- در صورت عدم رعايت ضوابط و دستورالعمل‌هاي مندرج در اين آيين‌نامه با تخلفات به شرح زير برخورد خواهد شد:
الف - مؤسسات و شركتهاي حمل و نقل جاده‌اي براساس ماده 13 مقررات و آيين‌نامه حمل و نقل بار و مسافر و مدت لغو پروانه فعاليت و تعطيلي‌شركتها و مؤسسات حمل و نقل جاده‌اي موضوع ماده 14 اصلاحيه قانون نحوه رسيدگي به تخلفات و اخذ جرايم رانندگي.
ب - رانندگان وسايل نقليه براساس جداول جرايم رانندگي موضوع ماده 2 قانون نحوه رسيدگي بر تخلفات و اخذ جرايم رانندگي.
فصل دوم: مقررات مربوط به عمليات بارگيري، حمل و نقل و باراندازي مواد و محمولات خطرناك
ماده 7- چنانچه متصدي حمل و نقل قصد حمل مواد خطرناك را دارد كه در طبقه بندي مواد خطرناك تحت طبقات 1و 6 و 8 و 9 شناسايي گرديده‌اند‌مكلف است جهت هماهنگي و تعيين مسير مجاز تردد از مبدأ به مقصد و با اولويت جاده‌هاي خارج از شهرها به سازمان حمل و نقل و پايانه‌هاي كشور‌يا سازمانهاي تابعه مراجعه و ضمن ارايه درخواست كتبي به همراه اظهارنامه صاحب كالا، مجوز و مسير عبور مواد خطرناك را دريافت نمايد.
تبصره - سازمان حمل و نقل و پايانه‌هاي كشور مي‌تواند مجوز عبور و مسير حمل و نقل بعضي از مواد خطرناك را به صورت مدت دار ارايه نمايد.
ماده 8- وسيله نقليه حامل مواد خطرناك صرف نظر از وزن و حجم محموله فقط در ساعات روز مجاز به تردد در جاده‌هاي كشور خواهد بود و بايد قبل‌از پايان روز در پاركينگ مناسب توقف و تا آغاز روز بعد از حركت خودداري كند. در صورت لزوم سازمان حمل و نقل و پايانه‌هاي كشور نقشه مسيري راكه وسيله نقليه حامل مواد خطرناك براي رسيدن به مقصد بايد طي كند و توقفهاي غير اضطراري بين راه در آن پيش بيني شده است را در اختيار‌متصديان حمل و نقل قرار خواهد داد و راننده مكلف است وسيله نقليه را در مسير تعيين شده هدايت كند. در نقشه مورد بحث سعي خواهد شد كه‌وسيله نقليه حتي المقدور از نقاط كم جمعيت و احياناً جاده‌اي كمربندي شهرها عبور داده شود و توقفهاي بين راه دور از وسايل نقليه ديگر و محلهاي‌امن و خلوت انجام گيرد.
ماده 9- پارك و توقف وسايل نقليه حامل مواد و محصولات خطرناك در طول جاده‌ها فقط تحت شرايط زير امكان‌پذير است.
الف - نصب گوه به تعداد حداقل 2 عدد و متناسب با تعداد چرخ‌هاي وسايل نقليه حامل مواد و محصولات خطرناك در حين توقف الزامي است.
ب - موتور وسيله حامل مواد و محصولات خطرناك بايد در حين توقف خاموش باشد.
ج - وسايل نقليه حامل مواد و محصولات خطرناك نبايد به هيچ عنوان نشت يا سرريز داشته باشند.
چ - وسايل نقليه حامل مواد و محصولات خطرناك بايد در نقاط با شيب كم توقف كنند و از پارك و توقف وسيله نقليه در سربالايي يا سرازيريهايي كه‌توسط وزارت راه و ترابري باي علايم مشخص شده‌اند، خودداري نمايد.
ح - در مواقعي كه راننده وسيله نقليه حامل مواد خطرناك اضطراراً مجبور به توقف شود بايد وسيله نقليه را حتي المقدور منتهي اليه سمت راست جاده‌در محوطه باز دور از پلها و تونلها و تأسيسات رفاهي بين راه متوقف نمايد.
خ - در توقفهاي بين راه و توقفهاي اضطراري بايد راننده يا كمك راننده در وسيله نقليه يا اطراف آن باقي مانده و از آن مراقبت نمايد. علاوه بر اين‌ضرورت در مواضع 10 متري ابتدا و انتهاي وسيله نقليه متوقف شده چراغهاي 24 ولتي زرد رنگ الكتريكي نصب شود كه تأمين نيروي آنها مستقل از‌وسيله نقليه صورت مي‌گيرد.
ماده 10- رانندگان وسايل نقليه حامل مواد خطرناك در هنگام سوخت‌گيري بايد موارد زير را رعايت كنند:
الف - سوخت‌گيري حتي الامكان در پمپهاي دور از شهرها و مراكز جمعيتي صورت گيرد.
ب - وسيله نقليه ديگري در جلو يا عقب وسيله نقليه حامل مواد خطرناك مشغول سوخت‌گيري يا در انتظار نوبت نباشد.
ج - موتور وسيله نقليه حامل مواد خطرناك بايد در حين سوخت‌گيري خاموش باشد.
د - راننده يا كمك راننده وسيله نقليه نبايد از آن دور شوند.
ماده 11- وسايل نقليه حامل محمولات خطرناك نبايد تحت هيچ شرايطي وسيله نقليه ديگري را يدك كشي نموده يا توسط وسيله نقليه ديگري يدك‌كشي شود.
ماده 12- حمل مسافر و سرنشين به استثناي راننده و كمك راننده يا عوامل ديگري كه با تشخيص متصدي حمل و نقل بايد همراه محموله و وسيله‌نقليه در عمليات حمل و نقل كالاي خطرناك باشد، ممنوع است.
ماده 13- استعمال دخانيات يا استفاده از هرگونه وسيله روشنايي يا آتش زا در داخل وسيله نقليه يا در فاصله 50 متري آن در حين انجام عمليات حمل‌و نقل مواد خطرناك ممنوع است.
ماده 14- چنانچه به هر دليل در حين عمليات باراندازي يا بارگيري به ناچار بايد در محوطه‌اي تعدادي وسيله نقليه حامل مواد خطرناك متوقف شوند يا‌در توقفگاه مناسبي تعدادي از اينگونه وسايل نقليه متوقف شده‌اند بايد شعاع 20 متري را براي فاصله يكديگر حفظ كنند.
ماده 15- در صورتي كه پمپ تخليه كالاي خطرناك از نيروي موتور وسيله نقليه انرژي خود را كسب نمي‌نمايد بايد در حين تخليه، موتور وسيله نقليه‌خاموش باشد.
تبصره 1- چنانچه وسيله نقليه، حامل محموله خطرناكي از طبقات 6 و 8 و 9 باشد و محل تخليه و باراندازي در مكاني مسقف واقع شده باشد، بايد‌وسيله نقليه مجهز به موتور پمپ تخليه محموله باشد كه منبع انرژي آن مستقل از موتور محركه وسيله نقليه است.
تبصره 2- چنانچه وسيله نقليه، حامل محموله خطرناكي از طبقات 1 و 6 و 8 و 9 بوده و محل تخليه و باراندازي در مكاني مسقف واقع شده باشد بايد در‌حين تخليه موتور وسيله نقليه خاموش باشد.
ماده 16- حمل مواد خطرناك در بارگير و يدك مستقل و همچنين حمل مواد خطرناك طبقات 1 و 6 و 8 و 9 در وسايل نقليه مفصل دار ممنوع است.
ماده 17- محمولات خطرناك از طبقه 4 و رديف 3-4 بايد در بارگيرهاي مسقف و مقاوم نسبت به نفوذ آب و رطوبت حمل شوند.
ماده 18- چنانچه وسيله نقليه حامل مواد خطرناك به دليل نقص فني ناچار به توقف طولاني (براساس نظر سازمان حمل و نقل و پايانه‌هاي كشور) در‌مسير گردد، راننده مكلف است متصدي حمل و نقل را از موضوع مطلع نمايد و متصدي حمل و نقل نيز مكلف است متصدي حمل و نقل نيز مكلف‌است به محض اطلاع وسيله نقليه مناسبي را به همراه عوامل لازم براي باراندازي وسيله نقليه معيوب و بارگيري وسيله نقليه اعزامي به محل توقف‌خودرو اعزام نمايد.
ماده 19- در صورت بروز سوانحي كه منجر به پخش مواد در طبيعت مي‌گردد، متصدي حمل و نقل، موظف است سريعاً مراتب را به سازمان‌هاي‌امدادي اطلاع دهد.
ماده 20- متصدي حمل و نقل مكلف است قبل از اعزام وسيله نقليه جهت بارگيري و حمل محموله خطرناك برنامه زمان بندي سفر را در اختيار راننده‌قرار دهد و راننده نيز مكلف است برنامه تنظيمي از سوي متصدي حمل و نقل را به دقت رعايت نمايد.
ماده 21- مواد خطرناك از انواع زير گروه‌هاي طبقه 1 بايد در كاميون‌هاي بار بارگير بسته يا داراي دربهاي كناري ( بغل بازشو) حمل شود.
ماده 22- حداكثر وزن محموله از طبقه 1 در زير گروه 1-1 نبايد از 1000 كيلوگرم و در زير گروه‌هاي 2-1 و 3-1 نبايد از 3000 كيلوگرم در هر بارگير‌تجاوز نمايد.
تبصره - ميزان حمل محمولات متعلق به نيروهاي مسلح كشور در صورت ضرورت و با مسئوليت وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح از شمول‌اين ماده مستثني است.
ماده 23- متصدي حمل و نقل مكلف است مقررات مربوط به اسناد و مدارك حمل و نقل كالاي خطرناك را طبق ضوابط مندرج در ضميمه «ب»رعايت نموده و بسته‌ها و جعبه‌هاي حامل مواد خطرناك نيز بايد داراي برچسب ويژه‌اي باشند كه مشخصات كالاي خطرناك و شماره طبقه مربوط به آن‌مطابق پيوست يك ضميمه «الف» به دقت در آن منعكس شده باشد و روشهاي بسته بندي مندرج در ضميمه «ج» در مورد آنها رعايت گردد.
ماده 24- چنانچه وسيله نقليه، حامل محموله‌اي از طبقه 1 بوده و مقرر است كه محموله آن در باراندازهاي مختلف تخليه گردد، نحوه بارگيري بايد به‌نحوي باشد كه بدون جا به جا كردن ساير جعبه‌هاي حامل كالاي خطرناك و به ترتيب محموله تخليه و باراندازي شود.
ماده 25- چنانچه وسيله نقليه، حامل مواد خطرناك از طبقه 1 توسط مأمورين پليس راه ملزم به توقف شود، راننده وسيله نقليه مكلف است در نقطه‌اي‌كه پليس راه مشخص نموده است، توقف نمايد.
ماده 26- در صورتي كه كارواني از وسايل نقليه حامل مواد خطرناك به دنبال يكديگر در حركت باشند، رانندگان مكلف به حفظ فاصله 80 متري از‌يكديگر مي‌باشند.
ماده 27- محموله هايي از نوع دي اكسيد كربن و اكسيد نيتروژن و گازهايي از طبقه 2 بايد در وسايل نقليه بدون مفصل و در تانكرهاي ثابت كه به نحو‌مناسبي به شاسي وسيله نقليه محكم شده‌اند، حمل گردند.
ماده 28- حمل گازهايي از طبقه 2 در مخازن كوچك و در بارگيرهاي كانتينرهاي ممنوع است.
ماده 29- حمل مايعات از طبقه 8 فقط توسط تانكرهاي ثابت مجاز است و اين گونه مواد نبايد به صورت بشكه‌هاي مجزا روي بارگيري‌هاي كفي يا‌اطاقدار حمل شوند.
فصل سوم: مقررات مربوط به وسايل نقليه حامل مواد و محمولات خطرناك
ماده 30- حمل و نقل كالاها و محمولات خطرناك در صورتي مجاز مي‌باشد كه وسايل نقليه حامل اين گونه محمولات حائز شرايط و ضوابط مندرج‌در اين فصل باشند.
تبصره - حمل و نقل مواد سوختي به صورت مايع يا گاز در صورتي كه ظرفيت وسايل نقليه از ميزان زير تجاوز ننمايند، مشمول مقررات اين آيين‌نامه‌نمي‌باشند.
الف - وسايل نقليه داراي تانكرهاي قابل انفكاك جهت حمل مايعات با حداكثر ظرفيت 1000 ليتر.
ب - تانك كانتينرها جهت حمل انواع گازها با حداكثر حجم 3000 ليتر.
ماده 31- وسايل نقليه حامل مواد خطرناك بايد علاوه بر معاينه فني معتبر، داراي گواهينامه تأييد صلاحيت صادره از طرف مؤسسه معتبر به شرح‌مذكور در ضميمه «د» اين آيين‌نامه مي‌باشند.
تبصره 1- در صورت نبود مؤسسات فني ذي صلاح در شناسايي و بازرسي فني وسايل نقليه حامل مواد خطرناك، شركتها و مؤسسات حمل و نقلي‌شاغل در بخش حمل و نقل مواد خطرناك موظفند وفق مفاد اين آيين‌نامه صلاحيت فني وسيله نقليه تحت پوشش خود را به دفتر وارسي و‌گواهينامه‌اي مطابق ضميمه «د» را تنظيم و در اختيار رانندگان و عوامل حمل و نقل كالاي خطرناك قرار دهند. مسئوليت قانوني ناشي از عدم بررسي‌دقيق و درست وسايل نقليه شاغل در اين بخش، متوجه اين شركتها و مؤسسات بوده و هر گونه سهل انگاري در صدور چنين گواهينامه هايي مشمول‌مقررات ماده 6 خواهد بود.
تبصره 2- مدت اعتبار اين گواهينامه يك سال بوده و مالك وسيله نقليه مكلف است ظرف يك ماه قبل از انقضاي مدت گواهينامه آن را تمديد نمايد.
تبصره 3- چنانچه وسيله نقليه حامل مواد خطرناك از 2 بخش مستقل كشنده و بارگير تشكيل شده باشد بايد هر كدام به تفكيك داراي يك گواهينامه‌تأييد صلاحيت باشند.
تبصره 4- چنانچه وسيله نقليه حامل مواد خطرناك از 2 بخش كشنده و نيم يدك تشكيل شده باشد و نيم يدك به صورت مستقل داراي شماره پلاك‌باشد بايد در بند 7 گواهينامه تأييد صلاحيت شماره پلاك نيم يدك نيز درج گردد.
ماده 32- وسايل نقليه تانكردار با بارگيرهاي نيم يدك كه كانتينرهاي حامل مواد خطرناك را حمل مي‌كنند يا وسايل نقليه‌اي كه مواد و محصولات‌خطرناك را به صورت فله‌اي حمل مي‌كنند بايد از مثلثهاي خطر در هر دو طرف كانتينر يا تانك استفاده كنند.
ماده 33- اطلاعات زير بايد به صورت خوانا روي بدنه بارگير وسايل نقليه تانكردار كه محمولات خطرناك را حمل نمايند درج گردد.
1- نام شركت يا مؤسسه حمل و نقل
2- ظرفيت تانكر
3- وزن خالي تانكر
4- حداكثر وزن تانكر به همراه محموله
5- تاريخ و مدت اعتبار بازرسي
ماده 34- اطلاعات زير بايد به صورت خوانا بر روي تانك كانتينرهاي حامل مواد خطرناك درج گردد.
1- شماره ثبت تانك كانتينر
2- نام شركت توليد كننده تانك كانتينر
3- شماره سريال اعلام شده توسط شركت توليدكننده تانك كانتينر
4- مقدار عددي فشار محموله بر حسب مگاپاسكال يا بار
5- سال توليد تانك كانتينر
6- ظرفيت تانك كانتينر برحسب ليتر
ماده 35- وسايل نقليه‌اي كه محمولات خطرناك با حداكثر نقطه اشتعال 32 درجه سانتي گراد را حمل مي‌نمايند بايد سرپوشيده بوده و طرح و ساخت‌محفظه بارگير آنها به صورتي باشد كه محموله آنها تحت اثر دما و حرارت خارج از محيط قرار نگيرند.
ماده 36- حداكثر عمر تانكرهايي كه به صورت بارگير براي حمل كالاهاي خطرناك از طبقه 3 بكار مي‌روند، نبايد از 8 سال تجاوز كند.
ماده 37- تانكرهايي كه در آنها محمولاتي از طبقات 2-5 و 8 حمل مي‌شوند بايد از ورقي با پوشش گالوانيزه ساخته شوند و عمر آنها نيز از 4 سال‌تجاوز ننمايد.
ماده 38- وسايل نقليه حامل مواد خطرناك بايد در سطح قايم عقب داراي مثلث نارنجي رنگ به طول قاعده 40 سانتي متر و ارتفاع 30 سانتي متر با‌خط مشكي حاشيه‌اي به ضخامت 15 ميلي متر باشند.
تبصره 1- وسايل نقليه تانكردار و بارگيرهايي كه داراي بيش از يك تانكر براي حمل و نقل كالاي خطرناك هستند بايد علاوه بر نصب مثلث موضوع اين‌ماده به دو مثلث خطر با همان ابعاد در طرفين نيز مجهز باشند.
تبصره 2- وسايل نقليه حامل محمولات خطرناك به صورت جامد و فله‌اي، علاوه بر نصب مثلث خطر موضوع اين ماده، بايد تابلوهاي نارنجي كه‌شماره كالاي خطرناك، شماره خطر و ساير مشخصات لازم در آن ثبت شده است را مطابق ضميمه «هـ» داشته باشند.
ماده 39- وسايل نقليه حامل مواد خطرناك بايد به وسايل اطفاي حريق متناسب با نوع وسيله نقليه و ميزان قابليت اشتعال كالاهاي حمل شده مجهز‌باشند.
فصل چهارم: مقررات مربوط به راننده و خدمه وسايل نقليه حامل مواد و محمولات خطرناك
ماده 40- حمل و نقل كالاها و محمولات خطرناك در صورتي مجاز مي‌باشد كه رانندگان و كمك رانندگان وسايل نقليه حامل اين گونه محمولات حائز‌شرايط و ضوابط مندرج در اين فصل باشند.
ماده 41- رانندگان وسايل نقليه حامل مواد خطرناك بايد داراي گواهينامه معتبر متناسب با نوع وسيله نقليه تحت راهبري خويش بوده و حداقل مدت 3سال از زمان صدور گواهينامه نيز سپري شده باشد.
تبصره 1- حداقل سن رانندگان كه قصد فعاليت در زمينه حمل و نقل مواد خطرناك را دارند، 26 سال تمام مي‌باشد.
تبصره 2- حداكثر سن مجاز براي رانندگان وسايل نقليه حامل مواد خطرناك 50 سال تمام مي‌باشد. اما در صورت عدم بروز تخلفات از جانب راننده با‌در نظر گرفتن امتيازبندي تخلفات راننده، متصدي حمل و نقل مي‌تواند با موافقت سازمان از رانندگان با سن بيش از 50 سال و كمتر از 60 سال استفاده‌نمايد.
ماده 42- آن دسته از رانندگان كه مواد خطرناك را داخل تانكرهاي ثابت يا تانكرهاي قابل انتقال با ظرفيت بيش از 1000 ليتر يا تانك كانتينرهاي با‌ظرفيت بيش از 3000 ليتر حمل مي‌كنند و همچنين رانندگاني كه به حلم اين مواد توسط وسايل نقليه با وزن ناخالص بيش از 3500 كيلوگرم اقدام‌مي‌نمايند، بايد علاوه بر گواهينامه متناسب با رانندگي وسيله نقليه، تأييديه ويژه‌اي كه مؤيد آشنايي با موضوع ح
|
قانون نحوه رسيدگي به تخلفات و اخذ جرائم رانندگي مصوب 1350/3/30 و اصلاحات بعدی
نويسنده: 
